TSKB Ekonomik Araştırmalar tarafından hazırlanan Ekosisteme Dair’in 19. sayısı yayımlandı. Bu sayıda, okyanuslardan sonra ikinci en büyük karbon deposu olan toprağın karşı karşıya olduğu riskler ve onarıcı tarımın bu riskler ile mücadelede nasıl bir çözüm olabileceği ele alınıyor.
TSKB Ekonomik Araştırmalar tarafından periyodik olarak yayımlanan Ekosisteme Dair’in 19. sayısında, toprağın ekosistemlerdeki önemli rolü ve onarıcı tarımın sunduğu faydalar mercek altına alınıyor. Toprak, başta karbon depolama olmak üzere pek çok önemli ekosistem hizmeti sunuyor. Atmosfer ve bitki örtüsünün toplamından daha fazla karbon depolayan toprak, geleneksel tarım yöntemleri ve kimyasal gübre kullanımı nedeniyle risk altında. Bu çerçevede, yalnızca “sürdürülebilirlik” yaklaşımının yeterli olmadığı; bunun yerine “onarıcılık” perspektifinin benimsenmesi gerektiği vurgulanıyor.
Ekosisteme Dair’in bu sayısında, su stresinin ön plana çıktığı, ekosistem krizinin aşırı sıcaklar, kuraklık ve değişen yağış rejimleri ile etkisini giderek daha fazla hissettirdiği bir dönemde, tarımsal sulamada su verimliliğini artırmanın kaçınılmaz bir gereklilik haline geldiği vurgulanıyor. Ayrıca, aşırı hava olaylarının gıda enflasyonu üzerindeki etkisinin ele alındığı sayıda sert hava koşulları nedeniyle yaşanan don olaylarının meyve fiyatlarında artışlara yol açtığına dikkat çekiliyor. Ekosistem krizinin çok boyutlu etkileri AB’nin 2040’a kadar emisyonları %90 azaltma hedefi, UNEP’in 2100 için öngördüğü 2,6–3,1°C sıcaklık artışı gibi güncel gelişmeler ele alınıyor. Buna ek olarak karbon kredilerinin ekosistem kriziyle mücadele, finansman açığını kapatma potansiyeli ve 2025 Kasım’ında Brezilya’da düzenlenecek COP30 gibi uluslararası gelişmeler de derginin öne çıkan başlıkları arasında yer alıyor.
Ekosisteme Dair 19. sayısında öne çıkan satır başları şöyle sıralanıyor:
- Onarıcı tarım ile üretilecek karbon kredileri hem karbon depolama hem de ekosisteme sunduğu yan faydaları üzerinden önemli bir potansiyel barındırıyor.
- Tarımsal sulamada su verimliliğin artırılmasında modern sulama yöntemleri öne çıkıyor. Bu sayede %35 (yağmurlama) ila %65’e (damla) varan su tasarrufu sağlanabiliyor. DSİ verilerine göre, yüzeysel sulamada hektar başına saatte ortalama 3,75 litre, yağmurlama ve damlama sistemlerinde ise 1,25 litre su tüketiliyor.
- Aşırı hava olayları, hem kısa vadeli olumsuz arz şoklarına neden olarak hem de taşımacılık maliyetlerini artırarak gıda enflasyonu üzerindeki yukarı yönlü riskleri besliyor.
- Avrupa Komisyonu, 2040’a kadar sera gazı emisyonlarını 1990 seviyelerine göre %90 azaltmayı öngören bir hedef önerdi.
- 2025 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı, COP30, bu yıl 10-21 Kasım tarihleri arasında Brezilya'nın Belém şehrinde gerçekleştirilecek. Konferans öncesinde Eylül ayında ülkelerin Ulusal Katkı Beyanları güncellemelerini tamamlamaları bekleniyor.
- Orman finansmanı 2021-2025 döneminde yıllık ortalama 6 milyar dolar seviyesiyle ihtiyacın gerisinde kaldı.
- İklim Değişikliği Başkanlığı Türkiye Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) ve Türkiye Karbon Kredilendirme ve Denkleştirme (TR KDS) Yönetmeliklerine İlişkin Taslak Metinleri Yayımladı. ETS ile belirli faaliyetlerden kaynaklanan sera gazı emisyonları izlenecek, raporlanacak, doğrulanacak ve piyasa temelli bir sistem ile azaltılacak. TR KDS, ise ETS kapsamında yer almayan sera gazı emisyonlarının azaltımı ve giderimi için karbon kredilerinin üretimi, kaydı, doğrulanması ve ticaretine imkân sağlayacak.
Ekosisteme Dair Dergisi'nin 19. sayısını okumak için aşağıdaki dergi kapağı görseline tıklayabilirsiniz.
