Soru: TARIM ARAZİLERİNE TİNY HOUSE KURMAK YASAL MIDIR?
Cevap: HAYIR!
Tarım arazilerine özellikle de "mutlak tarım arazisi", "marjinal tarım arazisi", "dikili tarım arazisi" sınıfında iseler; konut, yapı veya tiny house kurulması yasaktır.
Ancak: Gerekli şartları sağlaması ve izin alınması işlemlerinin tamamlanması kaydıyla yasal olarak bu hakka sahip olabilirsiniz.
Cinsi tarla olup üzerinde, domates, buğday gibi tek yıllık ürün yetiştiriciliği yapılan, en az 20 dekar olma şartı ile; cinsi bağ, bahçe olup üzerinde kiraz, ceviz, kestane gibi çok yıllık ürün yetiştiriciliği yapılan, en az 5 dekar alana sahip tarım arazilerinde ilgili belediyesine müracaat edilmesi ile resmi kadastro yolunun olması, kurumların izin vermesi ve İl Toprak Koruma Kurulunun uygunluk vermesi halinde 75 m2 taban alanlı, 150 m2 inşaat alanına sahip olmak kaydıyla 2 kata kadar “bağ evi” statüsünde yapı yapabilme hakkına sahip olabilirsiniz.
Son dönemlerde Tüzel Kişilikler (kooperatif, limited şirketi v.b.) kurularak tarım arazileri satın alındığı, bu arazilerde 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu kapsamında "Tarım Dışı Kullanım İzni" alınmadan ve üzerinde imar planı yapılmadan kooperatif yönetimleri tarafından tescili mümkün olmayacak şekilde fiili hisseler oluşturulduğu, kooperatif üyesi olarak hisse satın alması durumunda her bir hisse içine geçici veya kalıcı yapılar (konteyner, tiny house, karavan vs.) koyabileceği ve burada konaklayabileceği şeklinde yanıltılarak hisse satışı yapıldığı, hisselere tekabül eden alanların tel çit, tahta çit, vs. ile bölünerek oluşturulan hayali parseller arasına yollar yapılarak, su ve elektrik hattı döşenerek imar parseli gibi pazarlandığı, dolayısıyla tarım arazilerinin kullanım bütünlüğünün bozulduğu, üretimden koparıldığı ve Kanunun amacına aykırı olarak hobi bahçesi olarak kullandırılarak tarım arazilerinin tahrip edildiği ve kaçak yapılaşmaya neden olunduğu gözlemlenmektedir.
5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununa dayanılarak çıkartılan Tarım Arazilerinin Korunması Kullanılması ve Planlanmasına Dair 2023-6 no'lu Genelgenin 18. Madde 4. Fıkrasında; "Tarım arazilerini, tescili mümkün olmayan fiili hisseler oluşturarak arazinin hisselere tekabül ettiği kabul edilen kısımlarının zilyetliğini, bir özel hukuk tüzel kişisinin faaliyeti kapsamında bu tüzel kişiyle üyelik veya ortaklık ilişkisi kurarak devretmek veya bu işlere aracılık etmek suretiyle arazinin bütünlüğünün bozulmasına ve amacı dışında kullanılmasına sebebiyet verenlere bir yıldan üç yıla kadar hapis ve yüz günden bin güne kadar adli para cezası verilir. Bu fıkra kapsamında yer alan fiilleri işleyen özel gerçek ve tüzel kişiler hakkında Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur,” denilmektedir.
İzinsiz yapılan yapılar tespit edildiğinde ilgili mevzuatınca cezalandırılır ve imara uygun hale getirilir yani yıkılır.
Hangi Kanun ve Kurallar Geçerli?
1. Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu (5403 sayılı): "Tarım arazileri, amacı dışında kullanılamaz." "İl Tarım Müdürlüğü onayı olmadan yapılaşma yapılamaz."
2. İmar Kanunu (3194 sayılı): "İmar planı dışında kalan alanlarda yapı yapılamaz." "Tiny House, tekerlekli dahi olsa sabit şekilde kullanılıyorsa, yapı sayılır."
3. Zeytinlik, mera, orman alanları kanunları: "Bu alanlarda Tiny House kurulması kesinlikle yasaktır."
Ne Gibi Cezalarla Karşılaşılabilir?
- Kaçak yapı nedeniyle yıkım
- Tarım arazisini amacı dışında kullanma cezası
- İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından idari işlem
- Vergi ve ruhsat cezaları
Nasıl izin alınabilir?
1. Tarla vasfını imarlı arsaya çevirmek ( İlgil mevzuat şartlarını sağlaması gerekir)
2. Tarımsal üretim yaparak "üretici barınağı" izni almak (Arazinin kadastral yola cephesi olmalıdır. Dikili alanlarda en az 5 dekar, tarla tarımı yapılan alanlarda en az 20 dekar olması şartı vardır. Toprak Koruma Kurulunun uygun görmesi gerekir.)
3. İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ve İl Özel İdaresi ile önceden görüşmek gerekir.
Aklinizi kullanin kandirilmayin...Sonuç olarak; tarım arazileri toplumun gıda güvenliği için korunur. Tiny House fikri doğaya yakın ve sade yaşam açısından güzel olsa da, yasal sınırları dikkatle araştırılmalı ve gerekli izinler mutlaka alınmalıdır.
· Alacağınız arazinin üzerindeki şerhlere bakın, şerh beyanı var ise durumunu ilgili kurumdan sorgulayın.
· Parselin Kadastral yolunun olup olmadığını kontrol edin (TKGM Parsel Sorgu programından kontrol edebilirsiniz.)
· Parselin İmardaki durumunu öğrenin (E-imar, belediye)
· Tarımsal Üretim Planlaması mevzuatı gereği her parselde istediğiniz üretimi yapamayabilirsiniz Bu konuyu da Tarım İl/İlçe Müdürlüklerinden sorgulayın.
· Parselinizde her hangi bir yapı yapmadan önce mutlaka izinlendirme işlemlerini tamamlayın.