Bursa’nın İznik ilçesinde tarlada kilosu 10–20 lira arasında alıcı bulan brokoli, yalnızca 50 kilometre uzaklıktaki Bursa merkezde tane olarak 70 liraya satılıyor. 500–700 gram gelen bir brokolinin tezgâhta 14 katına alıcı bulması hem üreticiyi hem tüketiciyi şaşırtıyor.
Türkiye’nin önemli sebze üretim merkezlerinden İznik’te brokoli üretimi yıllara göre değişmekle birlikte 5–6 bin ton seviyesinde gerçekleşiyor. Ancak bu yıl artan maliyetlere rağmen ürün fiyatı geçen yılın bile altında. Üretici ise hem fiyat düşüşü hem de pazardaki fahiş fark nedeniyle zor günler geçiriyor.
“Tarlada 5 lira olan brokoli tezgahta 70 liraya satılıyor”
İznik’in Çiçekli Mahallesi’nde üretim yapan ve 15 yıldır aynı zamanda tüccarlık yapan Muhtar Davut Kocabaş, tarladaki fiyat ile tezgâhtaki fiyat arasındaki uçuruma dikkat çekti:
“Tarlada kilosu 10–20 liradan çıkan ürün Bursa’da taneyle 70 liraya satılıyor. Bir brokoli 500–700 gram geliyor. Yani tarladan 5 liraya çıkan ürün piyasada 14 katına tüketiciye sunuluyor.”
Kocabaş, bazı bölgelerde daha da yüksek fiyatlara rastladıklarını belirtirken, hale gidene kadar ürünün kilosunun 30 liraya çıktığını, nakliye ve komisyon farkının doğal olduğunu ancak tezgâhta oluşan aşırı kârın kabul edilemez olduğunu vurguladı:
“Nakliye ve komisyon normal ancak tezgâhta 60–70 liraya çıkmasını biz de anlayamıyoruz. Bu konuda denetim şart, fahiş kârın önüne geçilmeli.”
Lodos bir haftada olgunlaştırdı, fiyatlar dip yaptı
Bu yıl yaşanan ılıman hava ve lodos, brokolinin normalden çok daha hızlı olgunlaşmasına yol açtı.
Kocabaş, hasat sürecinin bir ay sürmesi gerekirken ürünün bir hafta içinde olgunlaştığını, bunun da piyasaya aynı anda çok fazla ürün girmesine neden olduğunu söyledi:
“Çiftçi tarladaki ürünü zorunlu olarak kısa sürede hasat etti. Arz birden artınca fiyatlar dibi gördü. Ancak bu düşüş tüketiciye yansımadı.”
Üreticiler, İznik’te tarlada fiyatların dip yapmasına rağmen şehir merkezlerinde fiyatların hâlâ yüksek olmasına tepki gösteriyor.
Üretici zarar ediyor, tüketici pahalıya alıyor
İznikli çiftçiler hem maliyet yükü hem de hızla düşen tarladaki fiyatlar nedeniyle zorlanırken, tüketicilerin de pazarda gereksiz derecede yüksek fiyatlarla brokoli satın aldığı görülüyor. Üreticiler, hem fiyat oluşumunun şeffaflaşması hem de aracı zincirindeki aşırı kârların engellenmesi için yetkililere çağrı yapıyor.