Türkiye’de Hobi Amaçlı Güvercin Yetiştiriciliğinin Sosyoekonomik Analizi

Selami ADA | Mustafakemalpaşa

Kültürel Değerleri Yaşatmak

Türkiye’de hobi amaçlı güvercin yetiştiriciliği, yüzyıllardır süregelen bir gelenek olmanın yanı sıra, son yıllarda ciddi bir ekonomik potansiyele sahip hobi sektörüne dönüşmüştür. Anadolu’nun hemen her bölgesinde, farklı iklim ve kültürel özelliklere göre şekillenen güvercin ırkları, hem yetiştiricilikte çeşitlilik sağlamakta hem de yerel ekonomiye katkı sunmaktadır. Bugün bu alan, yalnızca meraklıların değil, aynı zamanda girişimcilerin de ilgisini çekmektedir. Hobi güvercin yetiştiriciliği, yalnızca bireysel tatmin sağlayan bir uğraş değildir, aynı zamanda kültürel değerlerin yaşatılmasına ve sosyal bağların güçlenmesine de katkı sunar.

Bursa’nın Mustafakemalpaşa ilçesi de bu anlamda çok canlı bir lokasyon...

Örneğin 2018 yılında, Mustafakemalpaşa Belediyesi ile Gökyüzünün Efsane Kanatları Derneği iş birliğinde düzenlenen “Uluslararası Seyyar Mobil Kümes Yarışması” Türkiye, Fransa, Hırvatistan ve İsviçre’den yaklaşık 60 farklı güvercin ırkının katılımıyla gerçekleşti. Uzun dönme, çember netliği, dalış ve hız performansları gibi kriterlere göre değerlendirilen bu yarışmada kazananlar ödüllendirildi.

2022 yılında “Güzel Güvercin Festivali” düzenlendi. Türkiye’nin dört bir yanından katılım gerçekleşen bu festivale 700 tür güvercin katıldı; 3 bini aşkın güvercin sever ilçeye geldi.

İlçede 1996 yılından itibaren faaliyet gösteren, Başkanlık görevini hali hazırda Caner KALE’nin yürüttüğü Mustafakemalpaşa Güvercin Severler Derneği bulunuyor. Derneğin ilçe merkezinde bulunan lokalinde haftada bir mezat yapılıyor. Bu mezatlara Karacabey, Susurluk, Gönen gibi çevre ilçelerin yanısıra, Manisa Kırkağaç, Akhisar, Uşak gibi illerden onlarca güvercinsever katılıyor.

Bizde bu haberi oluşturma esnasında Mustafakemalpaşa’da düzenlenen, güvercinseverlerin dostu Bülent ŞENFİLİZ'in sunduğu bir mezata katıldık. Heyecanlı bir şekilde gerçekleştirilen alış-verişi gözlemledik ve bir video halinde sizlere aktardık.

Kültürel Arka Plan

Güvercin besleme kültürü, Osmanlı’dan günümüze taşınmış köklü bir gelenektir. Özellikle Diyarbakır, Urfa, Mardin, Gaziantep, Konya, Bursa, İstanbul gibi şehirler, güvercinciliğin hem sanatsal hem de sportif yönünün yoğun yaşandığı merkezlerdir. Bu illerde haftalık kuş pazarları ve yarış organizasyonları, hem yetiştiriciler arasında bilgi paylaşımını hem de kültürel aktarımı sağlar.

Taklacı Güvercinler: Havadaki akrobatik hareketleriyle ünlüdür, özellikle İç Anadolu’da yaygındır.

Posta Güvercinleri: Yön bulma yetenekleri sayesinde yarışmalarda kullanılır.

Süs Güvercinleri: Paçalı, tepeli, renkli ırklar; fuar ve sergilerde yer bulur.

Yerel Irklar: Diyarbakır güvercini, Urfa boz, Mardin güvercini gibi coğrafyaya özgü türler, kültürel miras niteliği taşır.

Bu çeşitlilik, Türkiye’yi dünya güvercin piyasasında ayrıcalıklı bir konuma getirebilecek potansiyele sahiptir.

Ekonomik Hacim ve Potansiyel

Hobi güvercin yetiştiriciliği, dışarıdan bakıldığında küçük bir uğraş gibi görünse de, ekonomik hacmi giderek büyüyen bir sektör.

Pazar Hacmi: Türkiye genelinde haftalık olarak kurulan kuş pazarları, online satış platformları ve sosyal medya üzerinden gerçekleşen satışlar dikkate alındığında, yıllık pazar hacminin 100–150 milyon TL seviyesinde olduğu tahmin ediliyor.

Bireysel Satış Değerleri: Nadir ırklarda, özellikle yarışlarda derece almış güvercinlerin fiyatı 5.000 – 100.000 TL arasında değişebiliyor.

Yarış ve Etkinlik Gelirleri: Yarışma katılım ücretleri, sponsorluklar ve ödül gelirleri sektöre ek bir finansal kaynak yaratıyor.

Yan Sektörler: Yem, bakım malzemeleri, kümes imalatı, veteriner hizmetleri gibi yan kollar da önemli bir ekonomik hareketlilik sağlıyor.

Bu rakamlar, güvercin yetiştiriciliğinin Türkiye’de tarım dışı hobi sektörleri içinde ciddi bir yere sahip olduğunu gösteriyor.

Sosyal ve Turizm Potansiyeli

Güvercin yetiştiriciliği, yalnızca ekonomik bir uğraş değil, aynı zamanda sosyal bir bağ kurma aracıdır. Yerel kuş pazarları, fuarlar ve yarışmalar, şehirler arası etkileşimi artırır. Ayrıca, özellikle kültürel turizm açısından güvercin festivalleri ve sergileri, yöreye gelen ziyaretçi sayısını artırarak otel, restoran ve ulaşım sektörlerine de katkı sunabilir. Bu yönüyle güvercincilik, hem yerel ekonomiyi canlandıran hem de şehirlerin marka değerini yükselten bir hobi dalıdır.

Sorunlar ve Gelişim Alanları

• Kayıt dışılık: Sektörde resmi kayıt sistemi zayıf, bu da istatistiksel veri eksikliğine yol açıyor.

• Hastalık Yönetimi: Veteriner destek hizmetlerinin güçlendirilmesi gerekiyor.

• Uluslararası Tanıtım Eksikliği: Türkiye’deki nadir ırklar dünya pazarında yeterince tanınmıyor.

• Genç Neslin İlgisi: Geleneksel kültürün genç kuşaklara aktarılmasında zayıflık var. Oysa gençleri uyuşturucu başta olmak üzere bir çok kötü alışkanlıktan koruması, psikolojik bazı sorunları rehabilite etmesi açısından güvercin yetiştiriciliği alternatif bir alan açabilir.

• Standart Eksikliği: Yarış kriterleri ve ırk tanımları konusunda ulusal düzeyde standartlar oluşturulmalı. Yarişma disiplinleri yazılı hale getirilmeli ve normlara bağlanmalı.

Sonuç ve Öneriler

Hobi güvercin yetiştiriciliği, Türkiye’de hem kültürel mirasın korunması hem de ekonomik değer yaratılması açısından önemli bir alan. Doğru stratejiler ve desteklerle, bu alan hem yurt içinde hem de uluslararası düzeyde daha fazla değer kazanabilir.

• Resmi Kayıt Sistemi Kurulmalı: Güvercin yetiştiricileri ve ırklar kayıt altına alınmalı, böylece hem sağlık hem de ticari takip yapılabilmeli.

• Ulusal Yarışma ve Festivaller Desteklenmeli: Belediyeler ve yerel yönetimler tarafından desteklenen organizasyonlar, sektörün görünürlüğünü artırır.

• İhracat Fırsatları Değerlendirilmeli: Yüksek kaliteli yerli ırkların uluslararası piyasaya tanıtımı yapılmalı.

• Gençlere Yönelik Eğitim Programları: Dernekler ve federasyonlar, genç kuşaklara hobi güvercinciliği tanıtmalı.

• Yan Sanayiler Teşvik Edilmeli: Yem, ekipman, kümes tasarımı gibi alanlar için küçük girişimcilere destek sağlanmalı.

• Tanıtım Kampanyaları Düzenlenmeli: Sosyal medya ve yerel basın aracılığıyla güvercincilik kültürü yaygınlaştırılmalı.

• Doğru stratejilerle, güvercin yetiştiriciliği hem geleneksel kültürün korunmasına hem de Türkiye’nin hobi ekonomisinde güçlü bir oyuncu olmasına katkı sunabilir.